Şirket değerini milyar dolarlık seviyelere getirerek büyütmüş olmak; büyük başarılara imza atarak dünya çapında hayran kitleleri yaratmak; “en başarılı bilmem kaç yaşın altında gösterilen CEO'”lardan biri olarak gösterilmek ya da kendi işini kurmuş olmak;  ve Kurucu Ortak olarak dokunulmazlığın olduğu anlamına gelmiyor. Özellikle yatırım almış ve belirli büyüklükteki şirketlerde oluşturulan dev Yönetim Kurulu; şirketin maddi manevi zararına olabilecek ve/ya şirketin itibarını zedeleyebilecek tüm davranışlardan sorumlu tutarak CEO ve Kurucu Ortakları işten çıkarabilir.

“Kendi kurduğu şirketten kovulan CEO’lar” başlıklı yazılara, daha önce farklı platformlarda, aynı içerik yazılarıyla rastlamış olabilirsiniz. Kendi araştırmalarım sonrasında, kendi kurduğu şirketten Çıkarılan 9 Kurucu Ortağı geçmişten günümüze, yıl sıralaması ile toparlamak istedim.

Steve Jobs – Apple

Steve Jobs, Steve Wozniak ve Ronald Wayne tarafından kurulan Apple; 1977’de Ronald Wayne olmadan şirketleşti.

Apple Kurucu Ortağı olan Steve Jobs; şirketin dünyanın en başarılı şirketlerinden biri olmasına yardım etmeden önce, Apple’a atanan CEO John Sculley ile Macintosh bilgisayar fiyatlandırması ile ilgili tartışmalarından sonra, 1985 yılında Yönetim Kurulu tarafından, işten çıkarıldı.

12 yıl sonra “geçici CEO” olarak Apple’a geri döndü. Hayatını kaybederek aramızdan ayrıldığı, 2011 yılına kadar, şirketin CEO’su olarak çalıştı.

Sandy Lerner – Cisco

Stanford Üniversitesi’nde Bilgisayar Bilimleri bölümünde Doktora öğrencisi olan Sandra Lerner ve kendisi gibi Bilgisayar Bilimleri öğrencisi, Len Bosack ile birlikte Cisco Systems şirketini 1984 yılında kurdu. Hem iş hem aşkı birarada götüren çift önce evlendi, ikisi de şirketten ayrılmadan önce de boşandılar. 

Sandra Lerner ve Len Bosack, John Morgridge’i 1988’de Cisco’nun üçüncü CEO’su olarak getirdiler. 1990 yılında Cisco NASDAQ’da halka açıldı. Cisco’nun Yönetim Kurulundaki çeşitli anlaşmazlıklar nedeniyle Sandra Lerner işten çıkarıldı. Aynı yıl Len Bosack da istifa etti. İkisi de tüm hisselerini 170 milyon dolara sattı.

San Francisco şehrinin son iki hecesinden oluşturulmuş olan Cisco, 2000 yılına kadar 500 milyar dolar değerinde piyasa değeri ile dünyanın en değerli şirketiydi. 2018 itibariyle Cisco, toplam gelire göre en büyük Amerika Birleşik Devletleri şirketlerinin Fortune 500 listesinde 62. sırada yer alıyor.

Elon Musk – Paypal

PayPal, Max Levchin, Peter Thiel, Luke Nosek ve Ken Howery tarafından, Aralık 1998’de Confinity Inc olarak kuruldu. Confinity, Elon Musk tarafından kurulmuş bir online bankacılık şirketi olan X.com ile 2000 yılında birleşti. 

Elon Musk, Paypal’da CEO iken, şirketin Unix tabanlı altyapısını, Microsoft Windows’a taşıma isteğinden ötürü CTO Max Levchkin ile anlaşmazlıklar yaşadı. Ardından PayPal, kullanıcılarının yaptığı büyük dolandırıcılık nedeniyle 10 milyon dolarun üzerinde kaybetti. Tüm bu olaylar nedeniyle Elon Musk 2000 yılında ilk eşi ile çıktığı balayı ile birleştirilmiş bağış toplama gezisinde iken işten çıkarıldı. 

X.com şirketi daha sonra 2001 yılında PayPal olarak isim değiştirdi, 2002 yılında PayPal eBay tarafından 1,5 milyar dolar karşılığında satın alındı. Bu satınalmanın sonrasında Elon Musk, 165 milyon dolar aldı.

Günümüzde Tesla’nın CEO’su olan Elon Musk;  Menkul kıymetler dolandırıcılık suçlanmaları sebebiyle Tesla’nın Yönetim Kurulu Başkanlığından çıkarıldı ve ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’yla (SEC) yaptığı anlaşmaya göre 20 milyon dolar ceza ödeyecek.

Martin Eberhard – Tesla Motors

Martin Eberhard, Marc Tarpenning ile birlikte 2003 yılında Tesla Motors şirketini kurdu. Tesla Yönetim Kurulu 2007 yılında yayınladığı bir basın duyurusuyla; Martin’in Danışma Kuruluna alarak ve Martin Eberhard‘in istifasını istemiştir. 

New York Times, 2008 yılında, Tesla Motors’un kurucu ve eski genel müdürü Martin Eberhard’ın Yönetim Kurulu ve Şirket Yönetiminden, Şirket Danışmanlığına geçtiğini açıklayan bir bildiri yayınladı. Martin, artık Tesla Motors’ta çalışmadığını ve şirkette sadece bir hissedar olduğunu doğruladı. 

2008’de ayrılmasından sonra Martin, Tesla ve Elon Musk aleyhine, sözleşmenin ihlali nedeniyle dava açtı.

Jack Dorsey – Twitter

Jack Dorsey; Noah Glass, Biz Stone ve Evan Williams ile 2006 yılında Twitter’ı kurdu. Twitter sisteminde herhangi bir yedeklemenin yapılmaması, Jack’in tasarım, yoga dersleri gibi hobilere odaklanması ve sık sık partilerde boy göstermesi, Yönetim Kurulu’nu rahatsız etti. Jack Dorsey, şirket yönetmeye uygun olmadığı sonucuna varılarak, işten çıkarıldı.

2011 yılında Yönetim Kurulu Başkanı olarak Twitter’a geri döndü. Steve Jobs gibi giyinmeye ve konuşmaya çalışması ile eleştiriler alan Jack Dorsey, Twitter’ın yıllar süren belirsiz büyüme, durgun hisse bedeli ve Twitter’ın uzun vadeli vizyonunu geliştirememe sebeplerinden CEO Dick Costolo yerine; “geçici CEO” olarak geldi. 2015’te “Twitter’ın daimi CEO’su” seçildi.

Jack Dorsey; 2009 yılında kurduğu mobil ödeme şirketi Square şirketi ile Twitter’ı birarada götürerek çalışmalarına devam ediyor.

Jack Dorsey ile ilgili hazırlanmış CEO zaman çizelgesini merak edenler için linki buraya bırakıyorum.

Jerry Yang – Yahoo, Inc

Jerry Yang, Stanford Üniversitesi’nde okurken David Filo ile 1994 yılında Yahoo! Inc. şirketini kurdu. 1999 yılında Jerry, MIT Technology Review’ de 35 yaşın altındaki dünyanın en iyi 100 inovatörlerinden biri seçildi. 2007 yılında CEO Tim Koogle yerine, “geçici CEO” olarak geçti.

Microsoft, Yahoo’yu 44,6 milyar dolara satın almak için teklifte bulundu. Jerry teklifin şirketin değerinin oldukça altında olduğunu ve hissedarlarının çıkarına uygun olmadığını açıklayarak reddetti. Microsoft’tun bu teklifini reddettiği için eleştirildi. Yönetimdeki birçok değişikliğin yanı sıra Jerry Yang’ı 2009’dan ayrılmaya zorlandı. 2009 yılında CEO olarak görevinden ayrıldı ve şirketi 2012’de tamamen terk etti. 

Yahoo!, 2005 yılında Alibaba’nın yüzde 40 hissesini, 1 milyar dolara satın aldı. Alibaba ve Stanford Üniversitesi’nde Yönetim Kurulun’da olan Jerry Yang; 2015 yılında AME Cloud Ventures şirketini kurdu.

2016 tarihinde, Amerikan telekomünikasyon şirketi Verizon, Yahoo!‘nun çekirdek faaliyetlerini 4.83 milyar dolara satın alacağını açıkladı.

Mike Lazaridis – BlackBerry

Mike Lazaridis Research In Motion Limited (RIM) olarak da bilinen BlackBerry Limited’i; Douglas Fregin ile birlikte 1984 yılında kurdu. Mike Lazaridis 2012 yılına kadar BlackBerry’de Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO; 2012’den 2013’e kadar Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve İnovasyon Komitesi Başkanı gibi çeşitli görevlerde bulundu.

2000’li yılların ortalarında yöneticiler ve ünlüler arasında oldukça popüler olan Blackberry akıllı telefonunu şirkete kazandırdı. İlk iPhone’un piyasaya çıkmasına rağmen, BlackBerry 2011 yılında büyük bir pazar payı büyümesine sahipti.

BlackBerry akıllı telefonlar için 2011 yılında, yeni platform BBX’i piyasaya sundu. BBX adıyla ilgili ticari marka ihlali suçlamasıyla, platform BlackBerry 10 olarak değiştirilmişti.

BlackBerry 10’un piyasaya sürülmesinin 2012 yılının başlarında olacağını söylendi. BlackBerry lansman tarihi iki kere geciktirerek ancay 2013 yılında piyasaya sürüldü. iPhone ve Android karşısında BlackBerry pazarda büyük pay kaybetti. Hissedarların aylar süren baskı sonrasında Mike Lazaridis 2012’de işten çıkarıldı. Başkan Yardımcısı olarak devam etti ancak Blackberry 10’un tamamen piyasaya sürülmesinden sonra şirketten tamamen ayrıldı.

Çocukluk arkadaşı ve BlackBerry Kurucu Ortağı Douglas Fregin ile 2013’te Quantum Valley Investments‘ı kurdu.

Andrew Mason – Groupon

Andrew Mason, 2008 yılında Groupon şirketini kurdu. 

2012’de Andrew, CNBC’den Herb Greenberg tarafından “Yılın En Kötü CEO’su” seçildi. 

Groupon’un Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun dikkatini çeken muhasebe sorunları, işyerindeki sorunları yönetmede yaşadığı problemler, Andrew Mason’un işten çıkarılmasına neden oldu. 

Hatalarının sorumluluğunu alarak, en unutulmaz CEO istifa mektuplarından birini yazdı:

“After four and a half intense and wonderful years as CEO of Groupon, I’ve decided that I’d like to spend more time with my family. Just kidding – I was fired today. If you’re wondering why… you haven’t been paying attention.”

“Groupon CEO’su olarak dört buçuk yıl ve yoğun bir yıl geçirdikten sonra, ailemle daha fazla zaman geçirmek istediğime karar verdim. Şaka yapıyorum – bugün kovuldum. Nedenini merak ediyorsanız… dikkat etmediniz. ”

Travis Kalanick – Uber

Travis Kalanick,  Garrett Camp ile Uber şirketini 2009 yılında kurdu.

Travis Kalanick, 2017 yılına kadar CEO olarak devam etti, Uber bu tarihte 68 milyar dolar değerlemeye ulaştı.

2017 yılında Uber, sayısız skandal haber ile çalkalandı. Eski Uber mühendisi Susan Fowler, blogunda yayınladığı yazıyla; şirkette üst düzey erkek yöneticiler tarafından yaşadığı cinsel taciz olaylarını ve şirket içerisindeki kadın-erkek ayrımcılığı ilgili yazılar yayınladı.

Şirket kültürüne yönelik bir soruşturma açıldı. İnsan Kaynaklarına yapılan 200’den fazla, cinsel taciz ve zorbalık şikayetlerinin incelenmesinden sonra, Uber, 20’den fazla kişinin işten çıkarıldığını ve gerekli kişilere de çeşitli cezalar verildiğini belirtti.

Daha sonra Google merkezli Waymo, kendi kendine çalışan arabalar için geliştirilen teknolojinin çalındığını iddia ederek, Uber’e dava açtı.

Sonrasında Travis Kalanick’in bir Uber şoförü ile şirketin ücret yapısı ile ilgili öfkeyle tartıştığı bir video ortaya çıktı.

New York Times’ın haberine göre, Uber’in beş büyük yatırımcısı Travis Kalanick’in derhal istifa etmesi gerektiğini ve şirketin liderlikte bir değişime ihtiyacı olduğunu yazdı. New York Times haberi sonrası, TechCrunch Travis Kalanick’in istifasını onayladı.

Travis Kalanick teknik olarak istifa ederken, gerçekte istifa etmeye zorlandı. Travis’in Uber’in Yönetim Kurulunda görev almaya devam edeceği belirtildi.